Sistein / Sistin (aminoasid Metabolizması Bozuklukları)

[steTUSkop]

4. SİSTEİN / SİSTİN
Sistein metioninden sentezlenen sülfür içeren non-esansiyel bir aminoasittir. O2
varlığında 2 mol sistein sistine oksitlenir. En sık karşılaşılan bozukluklar sistinüri ve
sistinozisdir. Ayrıca sülfit oksidaz eksikliği görülür.

a) Sistinüri
Dibazik aminoasitlerin (sistin, ornitin, arginin, lizin) transportunda doğumsal
defekt idrarla aşırı atılmalarına neden olur. Bu ailesel hastalığın bilinen tek kompli-
kasyonu sistinin düşük çözünürlüğü nedeniyle renal taş oluşumudur. Sistinin sülfür
içeriği bu taşların hafif opak görünmelerini sağlar.

[steTUSkop]

b) Sistinozis
Çeşitli dokularda sistin birikimi ile birlikte Fankoni sendrumuna neden olur. Enzim
defekti saptanamamıştır. OR geçer. Sistin RES’de, özellikle dalak, karaciğer, lenf
düğümleri ve kemik iliğinde depolanır, kas ve beyinde birikmez. Ayrıca renal
tubül hücreleri, kornea ve konjonktivada da birikir.

Klinik bulgular: 3 formu vardır. İnfantil (nefropatik) form 3-12 ayda başlayan
Fanconi sendromu bulguları (proksimal renal tubüler disfonksiyon: jenaralize
aminoasidüri, renal glikozüri; fosfatüri ve bikarbonatüri sonucu gelişen hipofosfatemi,
D vitaminine dirençli rikets ve hiperkloremik metabolik asidoz) ile ortaya çıkar. GFR
progresif olarak düşer, 1. dekat içerisnde KBY gelişir. Ağır gelişme geriliği ve
hipotiroidizm bu evreye eşlik eder. Melanin sentezinde defekt ve konjonktivada
sistin kristallerinin depolanmasına bağlı sarı saçlar ve fotofobi ayırıcı özellikleridir.
Adölesan veya ara form 2. dekatta başlayan ve yavaş ilerleyen hafif renal tutulum
ile karakterizedir. Gelişme geriliği olmaz. Erişkin form renal hastalığa yol açmaz.

Sistinozis tanısı göz muayenesinde (kornea, konj.), kemik iliğinde veya lenf
düğümlerinde sistin kristallerinin görülmesi ile konur.

Tedavi: Bir sülfidril bağlayıcısı olan sisteamin hücre içi sistin miktarını azaltır.
Erken başlanırsa Fanconi sendromunun bazı özelliklerini hafifletebilir, ancak geri
çevirmez. KBY’de hemodiyaliz ve transplantasyon önerilir. Hemodiyaliz doku sistin
düzeyini azaltmaz. Transplantasyon ile bu hastaların yaşam süresi uzamıştır.

[steTUSkop]

c) Sülfit oksidaz eksikliği (Molibden kofaktör eksikliği)
Sistein metabolizmasının son ürünü olan sülfit, sülfit oksidaz ile sülfata oksitlenir. Bu
enzimin kofaktörü molibdendir. Bu kofaktör insan için 2 yerde daha gereklidir:
Ksantin dehidrogenaz (ksantin ve hipoksantini ürik aside oksitler) ve aldehit
oksidaz.

Klinik bulgular: Beslenmeyi reddetme, kusma, ağır MR, nöbetler (tonik, klonik,
miyoklonik) doğumdan sonraki ilk birkaç haftada gelişir. Yaşayan infantlarda
bilateral lens dislokasyonu görülür. Bu çocuklar idrarlarında aşırı miktarlarda sülfit,
tiosülfat, S-sülfosistein, ksantin ve hipoksantin ekskrete ederler. Kan ve idrar sülfat ve
ürik asit düzeyleri düşüktür. Çoğu 2 yıl içinde ölür. Tedavisi yoktur.

[dr_nry]

Teşekkürler

[steTUSkop]

konunun tus sorusu: nisan 2005
vücutta oluşan oksitleyici türlerle yan zincirleri oksidasyona uğrayan aminoasit hangisidir?
cevap Sistein